Kwestia alimentów na rzecz byłego małżonka uregulowana została w art. 60 KRiO.
Sposób zredagowania omawianego przepisu może jednak nastręczać pewnych wątpliwości interpretacyjnych, stąd w niniejszym wpisie w przystępny sposób wskazano na zasady tym rządzące.
Alimenty, a rozwód bez orzekania o winie – roszczenie o zasądzenie alimentów od byłego małżonka zgłoszone może być jedynie wówczas, gdy strona uprawniona popadła w tzw. niedostatek tj. niemożność pozyskania środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Warto podkreślić, że ów obowiązek alimentacyjny jest ograniczony w czasie.
Wygasa nie tylko w razie zawarcia kolejnego małżeństwa, ale również po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że w sprawie zaistnieją wyjątkowe okoliczności, a Sąd na żądanie uprawnionego przedłuży obowiązek alimentacyjny na dalszy okres. Z powyższego widać zatem, iż kwestia zasądzenia alimentów od byłego małżonka przy rozwodzie bez orzekania o winie, ma charakter wyjątkowy.
Alimenty, a rozwód z orzeczeniem wyłącznej winy drugiego małżonka – roszczenie o zasądzenie alimentów od byłego małżonka zgłoszone może być wówczas, gdy orzeczenie rozwodu prowadzi do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
Ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na małżonku niewinnym rozkładu pożycia, stąd w sprawie niezbędnym jest należyte udokumentowanie faktu pogorszenia sytuacji materialnej, co determinować będzie wysokość zasądzonych alimentów. Co znamienne, ustawodawca nie przewidział ograniczenia czasowego, po upływie którego obowiązek płacenia alimentów na małżonka niewinnego, wygasłby z mocy prawa. Tym samym istnieje hipotetycznie możliwość płacenia alimentów na byłego małżonka aż do śmierci – czy to uprawnionego, czy też zobowiązanego, o ile nadal aktualna pozostawać będzie przesłanka
pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego na skutek orzeczenia rozwodu. W razie istotnej zmiany okoliczności, można żądać zmiany wysokości renty alimentacyjnej, czy też wystąpić z powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek płacenia alimentów wygasa również w razie zawarcia prze małżonka niewinnego nowego małżeństwa.
Alimenty, a rozwód z orzeczeniem winy obojga małżonków – roszczenie o zasądzenie alimentów oparte może być na tej samej podstawie, co w sprawie rozwodu bez orzekania o winie. Wyłączna przesłanką zasądzenia alimentów jest zatem popadnięcie przez małżonka uprawnionego w niedostatek, stąd w omawianej sytuacji zastosowania znajdują pozostałe zasady opisane powyżej.
Na zakończenie warto dodać, że z powództwem o zasądzenie alimentów od małżonka rozwiedzionego można wystąpić także po orzeczeniu rozwodu, jeśli w sprawie nastąpiła istotna zmiana w/w okoliczności.
Stan prawny na dzień: 27.05.2024 r.
